Czy przed Vaticanum II była możliwa laizacja?

Laizacja - czyli przeniesienie prawne do stanu świeckiego - było zawsze możliwe decyzją Stolicy Apostolskiej czyli papieża.

Przepisy Kodexu Prawa Kanonicznego z 1917 r. są prostsze, choć rozróżniają między między duchownymi niższymi (od tonsury do akolitatu) i wyższymi (od subdiakonatu):

Tak więc przeniesienie do stanu świeckiego wyższych duchownych było możliwe przez dekret bądź orzeczenie Stolicy Apostolskiej. Nie oznaczało to jednak zwolnienia z obowiązku celibatu. Jedynie w przypadku, gdy dany kapłan przyjął święcenia wyższe "pod przymusem ciężkiego lęku", możliwe było zwolnienie z tego obowiązku w wyniku procesu przed sądem kościelnym. Oznacza to, że jedynie w takim przypadku, po orzeczeniu sądowym, taki kapłan przeniesiony do stanu świeckiego mógł zawrzeć sakramentalny związek małżeński.

Ta pozornie surowa dyscyplina ma swoje uzasadnienie praktyczno-życiowe. Nierzadko się bowiem zdarzało i zdarza, że po jakimś czasie laizowany kapłan pragnie powrócić do stanu duchownego i regularnego sprawowania władzy święceń. Związek małżeński jest wtedy przeszkodą.