Czy rodzicom wolno ryzykować życie swoich dzieci?

 

Dwaj przedstawiciele kwartalnika "Christianitas" (zwanego przez niektórych "Hypocritas"), znani skądinąd Michał Barcikowski (więcej tutaj) oraz Piotr Chrzanowski (więcej tutaj), pociągnęli dalej swoją apologię beatyfikacji Ulmów, tym razem na falach eteru, a to animowani przez swoich kolegów redakcyjnych Michała Jędrykę i Tomasza Rowińskiego. Widocznie nienasyceni w swym ferworze i spragnieni zwycięstwa znów dzielnie, tudzież z namaszczeniem i przekonaniem prawili brednie i to wcale nie oryginalne. 

Najpierw Chrzanowski pobredził o rzekomo pogłębionym rozumieniu męczeństwa w Kościele, czego przykładem ma być fakt, że św. Maksymilian Kolbe został beatyfikowany jako wyznawca, natomiast kanonizowany jako męczennik, oraz masowe beatyfikacje osób zabitych przez Niemców podczas II wś. No cóż. Inżynier mechanik prezes-biznesmen ma też dość wysokie ambicje teologiczne. 

Szkoda, że nie wpadł na pomysł, by sprawdzić, jak Kościół zawsze rozumiał męczeństwo. A można się o tym dowiedzieć chociażby w moim krótkim wpisie (tutaj).

Innymi słowy: bredzeniem jest mówienie o "pogłębionym rozumieniu", gdy mamy do czynienia z odejściem, zaciemnieniem i ignorowaniem katolickiego rozumienia męczeństwa. Nawet postulator beatyfikacji Ulmów powołuje się na tradycyjne katolickie pojęcie męczeństwa, aczkolwiek oszukuje ludzi w tym, że usiłuje wmówić publiczności, iż jest ono spełnione w sprawie Ulmów. No cóż, widocznie inżynier-mechanik-prezes-biznesmen wie więcej niż sam postulator... 

Po krótce: nikt nie neguje, że jako męczeństwo można uznać śmierć zadaną z powodu nie tylko wyznawania prawd wiary, lecz także z powodu praktykowania cnót chrześcijańskich. Tak np. nikt nie neguje, że śmierć Karoliny Kózkówny poniesiona przez nią w obronie dziewictwa była męczeństwem. Co do przyporządkowania śmierci o. Maksymiliana Kolbe jako męczeństwa można mieć zastrzeżenia, jednak nie ulega wątpliwości, że został uwięziony w obozie zagłady Auschwitz z tego powodu, że był kapłanem katolickim, a jego decyzja ofiarowania życia za ojca rodziny wynikała bezpośrednio z tej okoliczności.

Czymś zupełnie innym była śmierć Ulmów wraz z dziećmi. Tutaj są istotne następujące czynniki:

1. motywacja przyjęcia żydów do domu,

2. obowiązek wobec swoich dzieci, w tym też niemoralność ofiarowania życia swoich dzieci dla ratowania obcych osób, 

3. zachowanie bezpośrednio przed egzekucją. 

Motywacja mogła być szlachetna, ale z całą pewnością nie była całkowicie bezinteresowna, nawet jeśli interesowność mieściła się w zakresie sprawiedliwości, czyli przyjmowania zapłaty za utrzymanie czy to w postaci pieniędzy, czy też w postaci pracy (na roli, w wyrabianiu skór itd.). 

Jak już wskazywałem w poprzednich wpisach w temacie, dla orzeczenia męczeństwa najważniejsza jest postawa danej osoby w bezpośrednim zagrożeniu życia, czyli w obliczu oprawców. O tym akta milczą, mimo że byli świadkowie tej sytuacji. Nie byli oni pytani w tej kwestii w procesie? A może raczej byli pytani, lecz odpowiedzieli niezgodnie z oczekiwaniami, bo poświadczyli fakty, których nie można pogodzić z katolicką definicją męczeństwa? Oficjalna wersja wydarzeń przyznaje natomiast, że dzieci głośno płakały wołając rodziców. Jest to po ludzku normalne i zrozumiałe. Jednak w takim stanie rzeczy nie sposób uznać ich śmierci za męczeńską, gdyż istotnym składnikiem jest wola oddania życia, a rodzice nie mieli prawa decydować o tym za dzieci. 

Podkreślam ponownie: Wprawdzie nie wiemy, czy i na ile Ulmowie byli świadomi poważnego zagrożenia życia swoich dzieci, jednak z całą pewnością nie mieli moralnego prawa ofiarowania ich życia, ani dla swojego dobra, ani dla ratowania życia ludzi obcych. Wszak dziecko - wbrew temu, co nabredził Barcikowski, jak podaję niżej - nie jest zwierzęciem czy rzeczą, własnością rodziców, której losem oni mogliby dowolnie dysponować, niezależnie od celu. Cel nie uświęca środków także w tym przypadku. Dziecko ma swoją godność i ma prawo do życia, którego chronienie jest świętym, danym przez samego Boga obowiązkiem rodziców. Dlaczego nie zwalnia rodziców z tego obowiązku nawet wola ratowania życia innej osoby? Ano dlatego, że dziecko jest zdane na swoich rodziców, bez ich opieki jest zupełnie bezbronne, podczas gdy inne osoby albo podlegają opiece swoich bliskich, albo jako dorosłe mogą sobie zapewnić ochronę. 

Sam prowadzący audycję Michał Jędryka popisał się w tytułowej kwestii obowiązku rodziców: 

No cóż. Istny geniusz - nie potrafi odróżnić zachęcania dorosłych synów do męczeństwa (por. 2 Mach 7) od narażania swoich nieletnich, małych dzieci, nieświadomych niczego, na niechybną śmierć. 

Następnie szczególnie się nabredził Barcikowski. Jąkał coś, że obowiązek wobec dzieci nie ma prawa usprawiedliwiać "znieczulicy": 

Cóż ten człowiek wymyśla? Wysłanie dziecka po zakupy ma być tego typu niebezpieczeństwem co wydanie siebie i swoich dzieci na niechybną śmierć z powodu ukrywania żydów? Jakiej znieczulicy? To raczej stawianie życia żydów ponad życiem własnych dzieci jest przejawem znieczulicy, wręcz okrucieństwa wobec własnego bezbronnego potomstwa, podczas gdy owi żydzi byli dorosłymi ludźmi, którzy byli w stanie zadbać w inny sposób o swoje schronienie, zamiast narażać wielodzietną polską rodzinę na zagładę. 

Chrzanowski popisał się nie mniejszą bezczelnością twierdząc, jakoby krytykujący beatyfikację Ulmów nie znali ówczesnych uwarunkowań, gdyż już za jakikolwiek kontakt z żydami i zaniechanie ich zadenuncjowania groziła Polakom śmierć. No cóż. To jest kolejny popis inteligencji inżyniera-mechanika-prezesa-biznesmena. Nie wiem, kto go wywindował na tak wysokie, odpowiedzialne i lukratywne stanowisko biznesowo-społeczne (jak wyżej). W każdym razie on widocznie nie potrafi odróżnić dwóch rzeczy: to, na co mamy wpływ przez nasze decyzje, oraz to, na co nie mamy wpływu. Ulmowie nie mieli wpływu na to, że przyszli do nich żydzi, prosząc o schronienie. Mieli natomiast wpływ na to, że ich nie zadenuncjowali i że ich przyjęli do domu. Gdyby Ulmowie poprzestali na zaniechaniu denuncjacji, czyli aktywnego przyczynienia się do zabicia żydów, to by się nie sprzeniewierzyli obowiązkowi wobec swoich dzieci, gdyż ten obowiązek nie upoważniał do wydania żydów na niechybną śmierć. Mogli bowiem chronić życie swoich dzieci bez denuncjowania żydów, tzn. zaniechanie denuncjacji nie sprowadzało bezpośrednio zabicia ich dzieci. Wydanie żydów Niemcom oznaczałoby przekazanie ich na zabicie, zaś niewydanie ich nie oznaczało automatycznie ściągnięcia śmierci na siebie i swoje dzieci, gdyż najpierw Niemcy musieliby się dowiedzieć o zaniechaniu denuncjacji. Obowiązek chronienia życia swoich dzieci nie usprawiedliwia wydania żydów na zabicie, z kolei obowiązek udzielenia pomocy żydom w zagrożeniu ich życia nie usprawiedliwia sprzeniewierzenia się obowiązkowi ochrony życia swoich dzieci, czyli wydania ich na zabicie z powodu udzielenia schronienia żydom. Przyjęcie żydów pod swój dach oznaczało stałe zagrożenie życia Ulmów i dzieci, czyli wprost  sprzeniewierzało się trosce o bezpieczeństwo dzieci, traktując je de facto jako podrzędne względem bezpieczeństwa żydów. A to jest sprzeczne z etyką katolicką, choć jest w myśl etyki żydowskiej. 

Tak to niestety wygląda. "Christianitas" powinien się więc raczej nazywać "Pharizaeitas".